میرسیدعلی همدانی در پاکستان (با نگاهی به پژوهش‏های دکتر محمد ریاض)

میرسیدعلی همدانی یکی از عارفان بزرگ تاریخ اسلام است که حضور و نقش او در بخش وسیعی از جهان اسلام، ازجمله ایران، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و کشمیر واضح و محسوس است. کشمیر در شمار سرزمین هایی است که از شخصیت میرسیدعلی بسیار اثر پذیرفته و این اثرپذیری انتقال فرهنگ ایرانی را به این منطقه به همراه داشته است؛ همین موضوع سبب توجه بسیاری از محققان پاکستانی به شخصیت میرسیدعلی شده و آن ها را به خلق آثاری دربارۀ او ترغیب کرده است. در این مقاله، ابتدا سه کتاب خلاصه المناقب، مستورات (منقبت الجواهر) و روضات الجنان و جنات الجنان که خارج از حوزۀ شبه قاره در زمینۀ سیره نگاری میرسیدعلی به نگارش درآمده، معرفی شده اند و در ادامه، فهرستی از منابع و مآخذی که در شبه قاره دربارۀ میرسیدعلی و طریقۀ همدانیۀ او پدید آمده، ارائه شده است؛ سپس پژوهش های مستقلی که محققان پاکستانی، به ویژه محمد ریاض خان، در نیمۀ دوم قرن بیستم درباره این عارف بزرگ انجام داده اند، معرفی شده است. در پایان نیز فهرست نامگوی برخی از رسائل میرسیدعلی همدانی، ازجمله «اوراد فتحیه»، «تلقینیه»، «چهل اسرار»، «درویشیه»، «ذخیره الملوک» و... که در پاکستان چاپ شده اند، ارائه شده است.